Cilësi e arsimit dhe autonomi në universitetet janë dy qëllimet kryesore të Propozim-ligjit për arsimin e lartë, i cili sot në lexim të parë u shqyrtuar nga komisioni kuvendor amë. Bëhet fjalë për tekst tërësisht të ri të ligjit, për shkak të jofunksionalitetit dhe pazbatueshmërisë të atij aktual nga viti 2008, i cili për shkak të dobësive dhe paqartësisë deri më tani ka pasur 21 ndryshime dhe plotësime, ndërsa vetëm nga viti 2015 është ndryshuar pesë herë.
Përgatitja e tekstit filloi në qershor të vitit të kaluar kur është formuar grupi i punës në MASH me përfshirje të përfaqësuesve nga të gjitha palët e cenueshme. Prej atëherë në inspektim publik janë prezantuar tre projekt-versione me qëllim që përmes sugjerimeve dhe indikacioneve, teksti të përmirësohet me vërejtje të pranueshme.
“Kishte një lloj të kufizimeve të autonomisë së universiteteve gjatë ndryshimeve të Ligjit të përhershëm, që solli deri në kontradikta me nenin 46-të nga Kushtetuta e cila në mënyrë eksplicite garanton autonomi të Universitetit. Pjesa më e madhe e ndryshimeve në periudhën e fundit janë bërë pa konsultim dhe pa përfshirjen e universiteteve, që edhe solli deri në probleme të caktuara në zbatimin e ligjeve sepse zgjidhjet u krijuan në zyra, e jo në sallat për takime në fakultete. Prandaj vendimi ishte që të shkohet në ligj të ri, sepse ajo që është jofunksionlae është shumë vështirë për ta korrigjuar”, tha ministrja e Arsimit dhe Shkencës Renata Deskoska, duke e prezantuar para anëtarëve të Komisionit, Propozim-ligjin për arsim të lartë.
Me ligjin është paraparë që fillimi i vitit akademik të kthehet më 1 tetor në vend më 15 shtator.
Pjesa që ka të bëjë me studentët dhe organizatat studentore është zhvendosur më përpara në Propozim-ligjin me qëllim, tha Deskoska, të tregohet se studentët janë qëllimi kryesor i sjelljes së ligjit. Parlamentet e përhershme studentore në fakultete do të transformohen në asamble universitare, gjegjësisht të fakultetit si trupa të universitetit, e jo si shoqata të qytetarëve siç ishin regjistruar sipas Ligjit të përhershëm për arsim të lartë.
Risi që i sjell Propozim-ligji janë formimi i Agjencisë për cilësi të arsimit të lartë e cila do t’i përfshijë si dy organe të ndara. Bordi për akreditim (i cili i miraton programet studentore) dhe Bordi për vlerësim (i cili i kontrollon cilësinë e programeve të lejuara të akredituara).
Ulen mandatet e rektorëve dhe të dekanëve – prej katër në tre vjet. Për dekoncentrimin e fuqisë së rektorëve vendoset model i ri i zgjedhjes së tyre – me votim të drejtpërdrejtë të profesorëve në fakultete dhe të institucioneve për kandidatët e propozuar.
Për kufizimin e fuqisë së ministrit të Arsimit dhe Shkencës, megjithatë, do të formohet Këshill nacional për arsim, shkencës dhe hulumtim, i cili do të ndërmerr kompetenca nga ministri në sferën e arsimit të lartë.
Anëtarët e Komisionit për arsim, shkencës dhe sport të cilët morën pjesë në seancë presin se me Propozim-ligjin do të plotësohen qëllimet për cilësi në arsim dhe autonominë e tij.
