– Sidoqoftë, duhet të jemi të kujdesshëm së pari për sa i përket faktit që efekti i masave qeveritare po shterret ngadalë dhe së dyti që njerëzit që në kulmin e pandemisë ishin të dekurajuar të kërkojnë punë nuk janë riaktivizuar ende në tregun e punës. Hulumtimi ynë tregoi se gjatë pandemisë, dy tendenca pozitive u vunë re në tregun e punës, së pari pothuajse 47,000 punë me pagë të ulët u zhdukën, por ato nuk u humbën, por tejkaluan pragun për punë me pagë të ulët, që është rreth 13,000 denarë, kryesisht për shkak të rritjes së pagës minimale në periudhën e kaluar, por edhe subvencioneve të qeverisë të futura në kontributet e rritjes së pagave që u prezantuan në 2019. Trendi i dytë pozitiv dhe mbase më domethënës është se gjatë pandemisë më shumë se 14,000 punë informale u humbën të cilat nuk janë humbur por zyrtarizuar në mënyrë që të përdoren masat qeveritare për të mbrojtur vendet e punës, përkatësisht masa e subvencionimit të pagave, zyrtarizimi i punëve përmes kontratave me kohë të pjesshme, kështu që Qeveria duhet të prezantojë mekanizma për mbajtjen e tyre dhe shndërrimin përfundimtar në kontrata me kohë të pjesshme, tha Tumanova.
Kryetari i SSM, Darko Dimovski konfirmoi se humbjet më të mëdha të punës janë ato me kontrata me afat të caktuar.
– Ne si Federata e Sindikatave të Maqedonisë në ligjin e ri për marrëdhëniet e punës po negociojmë dhe luftojmë që kontratat me afat të zgjasin maksimumi një vit për këto arsye dhe ne do të qëndrojmë në atë pozicion dhe ato kontrata mund të zgjaten maksimumi dy herë në vit sepse në një kompani vetëm drejtori dhe menaxheri nuk mund të regjistrohen për një kohë të pacaktuar, dhe të gjithë punonjësit e tjerë mund të jenë me kontrata me afat të caktuar. Kështu, punëtori nuk mund ta planifikojë të ardhmen e tij, ai nuk ka sigurim shëndetësor, dhe kjo është arsyeja pse ai kërkon një zgjidhje në Evropë, domethënë në BE, prandaj një pjesë e mirë e punëtorëve të kualifikuar të mirë largohen nga vendi ynë, theksoi Dimovski.
Ai tha se shumica e pushimeve nga puna janë në hotelieri, tekstile, si dhe në ndërtim.
-Tani shohim që një pjesë e masave kovide janë lëshuar, kërkohet një numër i madh i punëtorëve, veçanërisht në hotelieri, turizëm dhe ndërtim, por unë do të them përsëri se punëtorët tanë kur qëndruan në rrugë gjatë pandemisë kovide nuk duan të kthehen te ata drejtorë sepse ata u larguan pa ekzistencë në një kohë kur ata kishin më shumë nevojë, përfundoi ai.
Sipas Presidentit të Organizatës së Punëdhënësve në Maqedoni, Angel Dimitrov, ekonomia gri është e pranishme kudo në botë. Ai tha se është e nevojshme të ulet në kufijtë normalë, domethënë se nuk mjafton vetëm ngritja e gjobave dhe ngritja e vetëdijes për pagimin e taksave, por gjithashtu edhe përcaktimi i arsyeve pse njerëzit bëhen pjesë e ekonomisë informale.
-Është ndryshe nëse një punëdhënës mashtron ligjin e punës dhe punëson njerëz në mënyrë të paligjshme dhe atëherë ai me të vërtetë duhet të vuajë gjoba të mëdha dhe të vuajë biznesin e tij sepse në një farë mënyre është një konkurrencë e padrejtë ndaj atyre që punojnë me ndershmëri dhe paguajnë taksa dhe kontribute, por kur ne flasim për punonjësit në familjet familjare ku ata janë më shpesh në bujqësi ku punojnë dy ose tre persona, dhe vetëm një është i regjistruar si fermer, për të pyetur ata njerëz pse nuk regjistrohen dhe nuk janë të regjistruar në pensionin e detyrueshëm dhe sigurimin shëndetësor, ata menjëherë do t’ju thonë “është më mirë të mbajmë atë që fitojmë për pleqërinë sesa të paguajmë për sigurimet shëndetësore dhe pensionale sepse nuk janë të kënaqur me ato shërbime, kështu që në thelb ata duhet të gjykojnë vetë se është më mirë të paguajnë kontributet sesa t’i shpëtosh në shtëpi “, tha ai. ai.
Në fjalën e tij, Dimitrov përmendi mikro dhe ndërmarrjet e vogla dhe vuri në dukje se ata njerëz që fillojnë një biznes zakonisht nuk kanë kapacitet, as personel, as financiar, për të përmbushur të gjitha kërkesat e shtetit në lidhje me procedurat burokratike.
– Trajtimi i mikro dhe kompanive të vogla të reja që po shfaqen është krejtësisht i ndryshëm. Ata zakonisht dështojnë tre deri në pesë vitet e para që kanë nevojë për ndihmë, për të hequr qafe të gjitha procedurat burokratike, kështu që unë mendoj se lufta kundër ekonomisë hije dhe punësimit informal nuk është aq e thjeshtë, ne duhet të bëjmë një analizë të mirë në mënyrë që të marrim masat përkatësisht politikën e qeverisë, përfundoi presidenti i organizatës së punëdhënësve.
