Portet e kontejnerëve në Evropën Juglindore po bëhen gjithnjë e më të prekshme ndaj tregtisë mallrat e paligjshme, thuhet në raportin e titulluar “Portet poroze: Një studim i Rrugëve detare ballkanike”, botuar sot nga Iniciativa globale për luftën kundër krimit të organizuar transnacional.
Duke theksuar numër të madh të madh të kokainës, heroinës dhe cigareve të konfiskuara nga viti 2018 deri më sot, autorët sugjerojnë se “rruga ballkanike” tradicionale për tregtinë tokësore është plotësuar nga rrugët detare që arrijnë në portet në Adriatik, Egje dhe Detin e Zi.
“Duket se ka një ndryshim në modelet dhe skemat e trafikimit,” tha bashkëautori Ualter Kemp. “Ndoshta është kështu për shkak të masave që synojnë të kufizojnë flukset e migracionit dhe
KOVID-it; efekti përhapës i konfiskimeve të mëdha të kokainës në Belgjikë dhe Holandë; përçarja e shkaktuar nga lufta në Ukrainë, kontrabandistët tani po kërkojnë rrugë alternative.”
Konfiskimet e mëdha të kokainës – zakonisht të fshehura në kuti bananesh – në porte si Durrësi (Shqipëri), Plloçe dhe Rijeka (Kroaci) dhe Selaniku (Greqi) ngritën dyshime se
portet në Evropën Juglindore po bëhen më atraktive për trafikantët e njerëzve. Këto konstatime janë në favor të konfiskimeve të madha të heroinës në portet e Konstancës
(Rumani), Koper (Slloveni) dhe Varna (Bullgari), si dhe problemi i kahershëm i kontrabandës me cigare, e cila zhvillohet veçanërisht përmes porteve të Tivarit (Mali i Zi) dhe Pireut (Greqi).
Konkluzionet bazohen në një rast studimi të këtyre nëntë porteve tregtare në rajon,ndërsa raporti ndjek rrugët kryesore të trafikimit të njerëzve dhe i sqaron teknikat e shfrytëzuara të fshehjes. Raporti gjithashtu shikon ekosistemin e porteve dhe dobësitë e tyre dhe përshkruan aktorët kriminalë që veprojnë brenda dhe rreth porteve.
“Në disa porte duket se ka celula të grupeve kriminale që veprojnë si pjesë e tij nga rrjete më të gjera transnacionale”, thotë autori kryesor Ruggero Scaturo.
“Disa porte janë magnet për krimin, të cilat jo vetëm tërheqin vendasit. Grupet kriminale tërheqin gjithashtu ata nga vendet pa dalje në det që kanë nevojë për një prizë
te deti. Rritja e investimeve në infrastrukturë do ti bëjë portet e Ballkanit më tërheqëse për biznesin – të ligjshëm dhe të paligjshëm. Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme të përmirësohet sigurinë e porteve rajonale, si dhe rritjen e bashkëpunimit ndërmjet institucioneve për zbatimin e ligjit përgjatë rrugëve detare ballkanike”, shton ai.
Raporti thekson se siguria e porteve në Evropën Juglindore është përmirësuar gjatë dekadës së fundit për shkak të investimeve më të mëdha në teknologji, përputhshmërisë me standardet ndërkombëtare të sigurisë, si dhe mbështetjes dhe trajnimit nga organizata të tilla si Zyra e OKB-së për Drogë dhe Krim dhe EUROPOL, si dhe ndihma dypalëshe.
Por si në portet e tjera anembanë botës, përmirësimet teknike ndonjëherë shlyhen për shkak të korrupsionit.
Raporti thekson gjithashtu cenueshmërinë e lumit Danub ndaj tregtisë ilegale.
“Danubi duket se është një ‘pikë e verbër’ dhe meriton më shumë vëmendje, veçanërisht sepse potencialin për kontrabandën e karburantit”, thotë Kemp.
“Kërcënimi i tregjeve të paligjshme rreth Detit të Zi duhet të inkurajojë një treg më të afërt rajonal.”
bashkëpunim me qëllimin kryesor, që është zbatimi i ligjit”, sugjeroi ai.
Autorët, përveç kësaj, rekomandojnë bashkëpunim më të madh ndërmjet menaxherëve të porteve, policisë, kompanitë e transportit detar dhe agjencitë doganore përgjatë rrugëve të njohura të tregtisë ilegale, për shembull mes Amerikës Latine, Evropës Perëndimore dhe Ballkanit Perëndimor.
“Ne duhet të kalojmë nga ajo që vetëm shikojmë sigurinë e portit, në ndjekjen dhe prishjen e flukseve transnacionale”, konkludon Skaturo.
