„Kjo koha jonë, kur shpesh flitet për të qenë në një luftë hibride ose kërcënim hibrid kundër demokracisë, natyrisht një nga mjetet themelore, një nga armët themelore në të vërtetë është dezinformimi dhe gjuha e urrejtjes, veçanërisht në fushën e përkatësive etnike dhe fetare, dhe në atë kuptim shohim që polarizimi, frika, pasiguria, përçarja, shovinizmi, mbizotërojnë si pjesë e arsenalit të qendrave të fuqisë që duan të destabilizojnë çdo demokraci, përfshirë edhe atë maqedonase. Çfarë mund të bëjnë, dhe çfarë po bëjnë institucionet, që të jenë në gjendje të qëndrojnë në rrugën e kërcënimeve të tilla në shoqëri? Sigurisht, nëse dhe sa mund të bëjnë institucionet dhe shoqëria civile, dhe media e respektuar, në këtë betejë. A mund t’i referohemi asaj pjese? – ishte një nga pyetjet e bëra nga moderatori Xhabir Deralla, në ngjarjen e CIVIL-it “Vlerat evropiane – misioni i (pa)mundur: Barazia, mosdiskriminimi dhe multikulturalizmi përmes prizmit të politikave dhe praktikave në nivelin kombëtar“.
Grubi: Sigurisht, kjo është tema ime e preferuar, në fakt unë kam marrë një doktoraturë në të, veçanërisht në opinionin publik, sepse unë jam gjithashtu gazetar me profesion, dhe i gjithë arsimi im ka të bëjë me gazetarinë. Unë mendoj se vetëm media, vetëm organizatat e shoqërisë civile, vetëm një institucion shtetëror, ose ndonjë individ, të izoluar, nuk mund të fitojnë në sfidat e reja. Me ardhjen e printerit, sfidohet mënyra se si vendosen lajmet në këtë kohë. E njëjta gjë ndodhi me radion, me gazetat dhe me televizionin.
E njëjta gjë po ndodh tani me internetin, i cili po shkakton etablimin e tanishëm që nuk mund të përballojë dhe të përshtatet me rrethanat e reja që na sjell interneti dhe zotërimi i mediave individuale, të gjithë ne, përmes Facebook, Twitter, Instagram, Tick-tock, çdo platformë, YouTube… Ju keni mediumin tuaj ku mund të vendosni dhe krijoni një audiencë. Mund të krijoni lajme reale, mund të krijoni lajme të rreme, mund të përhapni propagandë, mund të përhapni dezinformata duke nxitur ndonjë trazirë. Ne ndoqëm dezinformimin në lidhje me rezultatet e zgjedhjeve presidenciale të SHBA-ve në 2016, me Brexit në Britani vitin e radhës, dhe pastaj ai pati një ndikim në zgjedhjet në Gjermani, në zgjedhjet në Francë, kishte një përpjekje për zgjedhjet në Mal të Zi, dhe mbi zgjedhjet në vendin tonë, dhe së fundmi, nëse e mbani mend, na bënë një sulm të tillë hakerësh në Komisionin shtetëror të zgjedhjeve në ditën kur u njoftuan rezultatet.
Dhe imagjinoni se çfarë do të ndodhte nëse një ndërhyrje e tillë do të tregonte një pamje tjetër të rezultateve të zgjedhjeve, ndryshe nga ajo reale, në kutitë e votimit, dhe cili do të ishte reagimi i mbështetësve të partisë që do të pretendonin në mënyrë të gabuar si fitues të atyre zgjedhjeve… Kur do t’i pranonit rezultatet e atyre zgjedhjeve se janë legjitime? Asnjëherë. Sepse do të mendohej se demokracia është luajtur. Ky është një sulm i drejtpërdrejtë ndaj demokracisë siç e njohim ne dhe duhet të gjejmë mënyrë për t’iu përshtatur sfidës së re të kohës sonë, siç janë shtypi, televizioni, gazetat dhe radioja. Dhe kjo është arsyeja pse unë them që individualisht, pra një element i vetëm nuk mund të japë një kontribut të suksesshëm në tërë mozaikun e sfidës sociale. Ne do të duhet të identifikojmë bashkërisht keqinformimin dhe lajmet e rreme, dhe t’i sfidojmë publikisht dhe t’i mos i pranojmë ato. Në institucionet, në Qeveri po punojmë për këtë, mendoj se sidomos media shtetërore, posaçërisht televizioni kombëtar, por sidomos AMI si agjenci duhet të jetë shumë më aktive në transmetimin e lajmeve, të cilat janë veçanërisht në luftën kundër lajmet e rreme, dhe të kanë një departament të veçantë, një sektor të veçantë ku do të punohej në këtë çështje.
Unë mendoj se kemi dy projekte joqeveritare që punojnë në verifikimin e fakteve, por nuk arrin efektin, sepse njerëzit lexojnë titullin, nuk lexojnë përmbajtjen dhe përmes titullit krijojnë mendimin dhe bindjen e tyre për këtë çështje, dhe si pasojë, reagon në atë mënyrë. Derisa të vijë lajmi i vërtetë, atëherë është vonë. Është si mohim i një lajmi. Prandaj, mendoj se edhe unë duhet të avokoj për këtë në Qeveri, që agjencitë shtetërore të mediave duhet të jenë shumë më aktive në këtë fushë, dhe natyrisht mediat kryesore që janë këtu para nesh, të qëndrojnë në vijën kundër keqinformimit, lajmeve të rremë dhe propagandës së qëllimshme, tha Zëvendës kryeministri i parë Artan Grubi.
- Tahiri
Kamera: Atanas Petrovski
Montazhi: Arian Mehmeti
Fotografi: Igor Çadinoski
