Takimi i liderëve të Serbisë dhe Kosovës (Ohër, 18 mars 2023) është një ngjarje rajonale dhe evropiane e rangut më të lartë, ku zgjidhet një nga çështjet më urgjente në rajon dhe më gjerë. Bisedojmë me Marjan Zabrçanec, Koordinator Kombëtar për Ballkanin e Hapur dhe nisma rajonale, për rëndësinë e kësaj ngjarjeje , si dhe rolin e vendit tonë në këtë dhe në një kontekst më të gjerë.
“Vlerat e paqes dhe stabilitetit kuptohen më mirë kur kërcënohen. Para syve tanë po ndodh agresioni ushtarak rus kundër Ukrainës sovrane, si dhe sulmet hibride antidemokratike në territorin e Ballkanit Perëndimor. Në këto kushte, nuk ka asgjë më të rëndësishme sesa të ngrihemi sërish përballë sfidave dhe të sjelljes sonë të përgjegjshme sërish në emrin tonë, por edhe në emër të rajonit”, tha Zabrçanec për CIVIL Media.
Sipas Zabrçanec, është e qartë se bashkësia ndërkombëtare dhe fqinjët tanë Serbia dhe Kosova e njohin performancën tonë në ndërtimin e paqes dhe bashkëpunimit në Ballkan. “Si vend, si popull dhe si qeveri, duhet të jemi krenarë që njihemi si një platformë që mund të kontribuojë në zgjidhjet e qëndrueshme të paqes që e çojnë rajonin përpara”, shton Koordinatori Kombëtar, Zabrçanec.
Cila është rëndësia e takimit Vuçiq-Kurti në Ohër, në përgjithësi dhe në kuadër të proceseve për nxitjen e bashkëpunimit rajonal në rajonin e Ballkanit Perëndimor?
ZABRÇANEC: Takimi i liderëve të Serbisë dhe Kosovës është i një rëndësie të madhe për dy arsye. Së pari, qëllimi është të zgjidhet një nga dy çështjet më të mëdha të hapura në Ballkan. Dhe së dyti, po ndodh në një moment jashtëzakonisht specifik në kohë dhe kontekst, kur bota është nën kërcënimin e agresioneve ushtarake dhe hibride ruse që synojnë vendet evropiane dhe vendet anëtare apo aspirante për anëtarësim në NATO.
Pavarësisht nga rezultati i negociatave të nesërme në Ohër, përpjekjet e bëra nga të dyja palët negociuese, përkushtimi i BE-së dhe SHBA-së në kërkimin e një zgjidhjeje dhe mbështetja që ne ofrojmë si vend dhe i gjithë rajoni, tregojnë përgjegjësi dhe përkushtim për paqen dhe stabilitetin. në momentet kur siguria është e kërcënuar globalisht. Besoj se takimi i nesërm në Ohër është një investim i madh për paqen në Ballkan dhe për përshpejtimin e progresit tonë të përbashkët evropian.
Nuk është hera e parë në vendin tonë mbahen takime të rëndësishme dhe nënshkruhen marrëveshje të rëndësishme që i referohen edhe çështjeve urgjente rajonale. Çfarë do të thotë kjo për vendin tonë?
ZABRÇANEC: Ne si shtet dhe si shoqëri në disa raste kemi treguar përgjegjësi përballë sfidave të brendshme politike, por edhe në lidhje me çështjet e hapura me fqinjët tanë.
Kemi pas dy marrëveshje serioze, Marrëveshjen Kornizë dhe Marrëveshjen e Prespës, me të cilat siguruam paqen e përhershme dhe integrimin e përhershëm të vendit tonë në drejtim të botës demokratike. Edhe pse me disa sfida, në tokën tonë dhe për të mirën e perspektivës evropiane të Ballkanit, ne përmbyllëm edhe Marrëveshjen e Bashkëpunimit dhe Miqësisë me Bullgarinë, për të cilën na kanë mbetur edhe disa hapa për t’i shënuar si të suksesshëm, të cilët kam besim se janë të arritshme dhe të mos dëmtojnë askënd.
Cilat janë perspektivat e bashkëpunimit rajonal dhe cili është roli dhe rëndësia e Maqedonisë së Veriut në këtë kontekst?
ZABRÇANEC: Është e qartë se bashkësia ndërkombëtare dhe fqinjët tanë, Serbia dhe Kosova, e njohin performancën tonë në ndërtimin e paqes dhe bashkëpunimit në Ballkan. Si vend, si popull dhe si qeveri, duhet të jemi krenarë që njihemi si një platformë që mund të kontribuojë në zgjidhjet e qëndrueshme të paqes që e çojnë rajonin përpara.
Është përgjegjësia jonë të vazhdojmë në atë drejtim, të punojmë në shtëpi për të ruajtur shumicën që e çon vendin përpara, për të ushqyer dhe përmirësuar marrëdhëniet me fqinjët tanë edhe më shumë, dhe se sfida në marrëdhëniet me Bullgarinë mbetet një prioritet për t’u zgjidhur, sa më shpejt të jetë e mundur.
Vlerat e paqes dhe stabilitetit më së miri realizohen kur kërcënohen. Para syve tanë po ndodh agresioni ushtarak rus kundër Ukrainës sovrane, si dhe sulmet hibride antidemokratike në territorin e Ballkanit Perëndimor. Në këto kushte, nuk ka asgjë më të rëndësishme se ri-qëndrimi ynë përpara sfidave dhe sjellja jonë e ripërgjegjshme në emrin tonë, por edhe në emër të rajonit.
Roli ynë në iniciativat e bashkëpunimit rajonal si Ballkani i Hapur apo Procesi i Berlinit është thelbësor dhe lider, duke pasur parasysh që së bashku me Shqipërinë jemi ndoshta dy vendet me çështjet më pak të hapura në Ballkanin Perëndimor, qoftë brenda vendit, qoftë me fqinjët tanë. Ne kemi edhe të drejtën edhe detyrimin që të intensifikojmë marrëdhëniet me fqinjët tanë nga rajoni dhe këtë e bëjmë vazhdimisht me projekte dhe iniciativa të ndryshme. Është detyrë e jona para së gjithash për hir të perspektivës ekonomike, për hir të lëvizjes më të lehtë të qytetarëve dhe kompanive, dhe për hir të sigurimit të një dinamike të fortë ekonomike në kuadër të marrëdhënieve të Ballkanit Perëndimor dhe Ballkanit Perëndimor – BE-SHBA, e cila është një garanci për standarde më të larta dhe një jetë më të mirë për popujt tanë.
