Perspektivat janë të mëdha që së shpejti Komisioni Rregullativ i Energjisë dhe Shërbimeve të Ujit nuk do të ketë më rolin e rregullatorit të tregut të energjisë elektrike, i cili ndikon në çmimin përfundimtar të energjisë elektrike të paguar nga familjet dhe ndërmarrjet e vogla, njoftoi Presidenti Bislimoski.
Në të ardhmen, ERC do të rregullojë vetëm sistemin tarifor, pra marzhin e shpërndarjes, dhe çmimi i energjisë elektrike do të formohet lirshëm në treg, i cili do të përcaktojë çmimin e blerjes për megavat-orë. Kjo do të thotë që në të ardhmen ERC do të përcaktojë vetëm koston e shpërndarjes dhe transmetimit, më saktësisht, do të rregullojë monopolet natyrore (linjat e transmetimit, rrjetet shtëpiake, e të tjerë). Sa përqind do të jetë në llogaritjet për çmimin përfundimtar, për momentin nuk mund të specifikohet, sepse kjo do të varet nga disa faktorë.
Kjo është kërkuar nga Maqedonia Veriore për një kohë të gjatë nga Komuniteti i Energjisë, dhe RSM, si një anëtar, është i detyruar të pajtohet plotësisht me legjislacionin tonë me direktivat e BE-së. ERC thekson se për atë qëllim, ndryshimet në Ligjin për Energjinë janë duke u zhvilluar që do të përcaktojnë rolin e ri, të ndryshuar të ERC në tregun e brendshëm të energjisë.
“Vetëm Maqedonia Veriore, Kosova dhe Serbia, nga vendet fqinje dhe më gjerë, kanë mbetur me një treg të rregulluar të energjisë elektrike dhe kjo duhet të ndryshojë”, tha Presidenti i ERC Marko Bislimovski për Meta.mk.
Ai shpjegon se furnizuesi universal i energjisë elektrike do të jetë i detyruar të përfshijë përqindjen e marzhit në llogaritjen e çmimit përfundimtar të energjisë elektrike.
“Në praktikë, kjo do të thotë që familjet do të marrin dy fatura, si në shumë vende. “Njëri nga furnizuesit e energjisë elektrike, për energjinë e konsumuar, tjetri për faturën e rrjetit, i cili i referohet infrastrukturës së sistemit energjetik”, tregon Bislimovski dhe shton se ndryshimet në Ligjin e Energjisë tashmë janë duke u përgatitur.
“Ky është rasti në tregun e lirë,” tha Bislimovski, duke shtuar se “fakti që ERC do të ndikojë vetëm në tarifat e transmetimit të rrjetit nuk do të thotë domosdoshmërisht se çmimi i energjisë elektrike për familjet dhe bizneset e vogla do të rritet në mënyrë të pashmangshme.”
Marzhi i shpërndarjes tani llogaritet si shuma e të ardhurave për të mbuluar shpenzimet operative, kthimin e kapitalit, koston e mbulimit të humbjeve të energjisë elektrike, amortizimin, taksat dhe shpenzimet e tjera. Çmimi më i ulët prej 11.5 përqind diferencë, fiks, u ofrua në tender në 2018 nga EVN Home, si një furnizues universal i energjisë elektrike. Ai do të jetë i vlefshëm deri në vitin 2024 dhe deri atëherë do të përfshihet në shumën përfundimtare të faturave të energjisë elektrike. EVN Home është e detyruar që me këtë përqindje të marzhit të mbulojë tarifat e amortizimit, humbjet, shpenzimet operative, të arkëtueshmet e pa mbledhura, e të tjerë, dhe të lërë një pjesë për një fitim të caktuar.
Lidhur me çmimin e ri të energjisë elektrike dhe rritjen e mundshme të tij nga gushti, Bislimoski përkujton se kostot e paraqitura nga kompanitë e energjisë MEPSO, NEMO (Tregu Kombëtar i Energjisë) dhe Elektrodistribucija janë ende duke u analizuar.
Sidoqoftë, cila do të jetë rritja përfundimtare e çmimit të energjisë elektrike do të varet nga çmimi që EVN Home do të arrijë në tenderin për prokurimin e energjisë elektrike, i cili duhet të shpallet në qershor.
Bislimoski kujtoi se MEPSO kërkoi një rritje të çmimit për transmetim prej 143 përqind, NEMO për organizimin dhe menaxhimin e tregut të energjisë elektrike me 45 përqind, dhe Energjinë Elektrike për 0.95 përqind. EVN Home paraqiti vetëm një kërkesë për diferencën. Në tenderin e shpallur nga kjo kompani, ESM është e detyruar të ofrojë 70% të nevojave në treg, dhe pjesa tjetër do të prokurohet nga importet. Për më tepër, çmimi i ESM nuk duhet të jetë më i lartë se çmimi i importit për megavat orë siç ishte në praktikën e mëparshme. Në 4 muajt e parë të këtij viti, ESM ofroi një çmim prej 38.8 euro për mWh. Vitin e kaluar, ESM ndikoi në çmimin përfundimtar të energjisë elektrike me 42.88 përqind, BRE me 7.3, MEPSO me 3.53, NEMO me 0.13, Elektrodistribucija me 35.91 dhe EVN Home me 10.26 përqind.
Lidhur me propozimet e ERC për uljen e goditjeve të çmimeve nga ndryshimet në çmimin e energjisë elektrike në varfërinë energjetike, Bislimoski tha se bisedimet me grupet e punës janë ende në vazhdim dhe propozimet e ERC janë duke u konsideruar. Midis tyre janë ato për transferimin e drejtpërdrejtë të ndihmës shtetërore (e cila tani arrin në 1,000 denarë për familje) në faturat e energjisë elektrike, për njerëzit me të ardhura të ulëta.
Kjo iniciativë e ERC ka ekzistuar për një kohë të gjatë, por është ende në fazën e bisedimeve dhe negociatave me autoritetet. Bislimoski thotë se zgjidhje konkrete priten deri në fund të vitit.
Lidhur me varfërinë energjetike, ai kujtoi se vitin e kaluar ERC kishte një propozim për të ulur TVSH-në e energjisë elektrike, nga 18 në 5 përqind, duke ndjekur shembullin e ngrohjes qendrore, e cila do të zvogëlojë ndjeshëm sasinë e faturave për qytetarët. Por ai nuk u pranua nga qeveria.
