Bullizmi është një fenomen që mund të krijojë probleme të mëdha në klimën e klasës, ndaj nëse nënvlerësohet nga arsimtarët, bëhet një gabim i madh. Fëmijët i përjetojnë më thellë situatat e nënvlerësimit në krahasim me të rriturit, ndaj duhet të bëhen analiza të situatave të ndryshme që ndodhin dhe të ndalohen si fenomen.
Akti i bullizmit në shkollë bëhet i qëllimshëm, në mënyrë të vazhdueshme dhe gjithmonë ka një agresor që mbështetet nga një grup, është më i fortë përballë viktimës. Këto sjellje të papërshtatshme që kthehen në bullizëm nuk kanë përcaktime të thjeshta ekonomike, sociale, gjinore, fetare, etnike.
Bullizmi është formë sjelljeje e papërshtatshme dhe si e tillë do duhet të korrigjohet kjo sjellje para se të bëjë shtrirjen e vet në kohë, frekuencë, forma të tjera ngacmimi. Kombinimi i formave të bullizmit si ai fizik, me atë verbal, apo psikologjik, kibernetik (përmes rrjeteve sociale), i çon viktimat e bullizmit në gjendje të rënduar kryesisht psikologjike. Çështja e bullizmit nuk i takon vetëm dy personave që duken në plan të parë se grinden dhe dëmtojnë njëri -tjetrin, por të gjithë nxënësve të cilët duhet të jenë pjesë aktive e ndalimit të këtyre fenomeneve duke u mbështetur fort nga arsimtarët dhe stafi i mbështetjes psikologjike.
“Fëmija, që viktimizohet duhet të rifitoj besimin tek ambienti i klasës dhe tek shokët, t’i jepet ndihma e nevojshme psikologjike, nëse vlerësohet se e ka të nevojshme le të jetë kjo ndihmë edhe për një kohë relativisht më të gjatë. Fëmija që është agresori dhe ka nisur fenomenin e bullizmit do duhet të vlerësohet nëse ka çrregullime të sjelljes si ADHD apo ngjashëm. Nëse nuk ka, atëherë duhet të punohet me të me seanca psikologjike për të parë burimin e këtyre qasjeve ngacmuese, nëse janë model i mësuar në familje, rreth shoqëror apo nga interneti. Në këtë kohë pandemie dhe me numër shumë të reduktuar të nxënësve në shkolla, fenomeni i bullizmit mund të mbahet shumë lehtë nën kontroll, mjafton përkushtimi dhe vullneti i arsimtarëve dhe prindërve për zgjidhje. Nëse fokusohemi vetëm kush është fajtori, atëherë vetëm është acaruar situata dhe fatkeqësisht të rriturit do të jenë ata që e kanë shtyrë fenomenin e bullizmit të forcohet. Humbja e oreksit, pagjumësia, kërkimi i parave pa shkak të dukshëm dhe shpesh, rroba apo sende të dëmtuara, dëmtim i vet fëmijës janë alarmi i parë që fëmija po bullizohet. Prej këtu prindi dhe arsimtari do duhet të forcojnë bashkëpunimin dhe të marrin masa për ndryshimin e sjelljes dhe nëse është e nevojshme seanca psikoterapeutike me të dy fëmijët veç e veç”, deklaroi Edlira Destani, psikologe klinike.
Destani shtoi më tej se arsimtarët tregojnë se janë dukuri që ndodhin dhe vetëm kaq. Është shumë i rëndësishëm komunikimi i prindit me fëmijët e tyre, pasi ndodh që prindi e merr ngarkesën mbi vete dhe thotë ”Fëmijës tim t’í ndodhë kjo gjë?”
Edlira Destani thotë se ka pasur raste të bullizmit kibernetik, për shembull përmendim një rast të një fëmije, i cili kishte ndryshuar sjellje, si pasojë e hapjes së adresave false, e qarkullimit të fotove të ndryshme, apo e një gjuhe diskriminuese kundrejt tyre. Ajo thotë se në shkolla ka psikologë dhe orë kujdestarie,në të cilën diskutohen probleme të caktuara. Destani citon se përpjekje bëhen, por dinamizmi i jetës së sotme, zhvillimi i rrjeteve sociale është me hapa të shpejtë. Ministria e Brendshme ka një sektor më vete mbi kontrollimin e adresave në të cilat fëmijët hulumuntojnë,por mbetet prindi ai,i cili duhet të komunikojë me fëmijën, ta ndjekë në çdo hap dhe të tregohet i kuptueshëm në çdo moment. Prindi nuk duhet të humbasë besimin tek fëmija, por duhet ta mbështesë gjithmonë emocionalisht dhe psikologjikisht.
A ka statistika reale të fëmijëve viktima të bullizmit në Maqedoni
“Rastet e bullizmit, sado të mblidhen të dhënat ,do të jenë gjithmonë larg realitetit. Fëmijët më të bullizuar nuk janë kurrë pjesë e statistikave realisht,pasi vetë ata i largohen përballjeve me këtë fakt. Traumat psikologjike që marrin i bën t’i largohen përballjes me argumentin”, theksoi Edlira Destani.
Sipas hulumtimeve të kryera nuk gjendet një statistikë konkrete mbi rastet e fëmijëve te bullizuar dhe të fëmijëve që bullizojnë, pasi pjesa më e madhe e fëmijëve studiojnë online si pasojë e situatës së covid-19 dhe është e vështirë të identifikosh rastet e bullizmit kibernetik. Por, mund të konsiderohen edhe raste te izoluara sipas psikologëve të ndryshëm, për arsye të mungesës së komunikimit prind-fëmijë dhe psikolog-prind-fëmijë.
Pra, rezulton që të mos ketë statistika konkrete se sa janë te bullizuar fëmijët në bullizmin kibernetik apo atë fizik e emocional. Duhet të zhvillohen fushata kundër bullizmit nëpërmjet edukimit nëpër shkolla dhe nëpër rrjete sociale.
Ju mund ta mbani mend Princeshën K pasi ajo kërceu në Skenën Piramidale me Stormzy në Glastonbury Festival 2019.
11-vjeçari ka punuar së fundmi me Andy and the Odd Socks dhe Aleancën Anti-Bullizëm në fushatën e tyre kundër ngacmimit: “Të Bashkuara kundër Ngacmimit”.
Ata, gjithashtu krijuan Ditën e Çorapeve të Çuditshme, e cila është vendi ku ju vishni çorape të çuditshme për të festuar të gjitha dallimet tona, e cila ishte të hënën 16 nëntor të vitit 2019. Qëllimi i këngës dhe Ditës së Çorapeve të Çuditshme është të rrisë ndërgjegjësimin në lidhje me ngacmimin dhe të ndihmojë në luftën kundër tij.
Instagram sjell rregulla të reja kundër ngacmimit
Më 13 maj 2020, rrjeti social Instagram solli disa tipare të reja në një përpjekje për të ndaluar ngacmimet kibernetike. Përdoruesit e faqes së mediave sociale tani do të jenë në gjendje të fshijnë komentet me shumicë dhe të bllokojnë ose kufizojnë shumë llogari në të njëjtën kohë. Më parë, përdoruesit mund të fshinin dhe bllokonin vetëm një llogari në të njëjtën kohë, duke e bërë më të lehtë për trolls online që të postojnë shpesh nën fotografi. Tani, njerëzit mund të fshijnë deri në 25 komente në të njëjtën kohë dhe mund të bllokojnë shumë llogari në të njëjtën kohë. Andy Burrows, nga bamirësia për sigurinë e fëmijëve, NSPCC, tha për Newsround: “NSPCC po bën fushatë që Qeveria të miratojë ligje për t’i bërë faqet e mediave sociale më të sigurta për fëmijët që i përdorin, kështu që është mirë të shohësh Instagram të ndërmarrë këto hapa për të ndaluar ngacmimin”.
Sidoqoftë, Instagram thotë se mjetet janë sjellë për të ndihmuar këdo që vuan nga ngacmimi në internet.Sipas të dhënave të fundit të lëshuara nga Instagram, ata kanë marrë masa kundër 1.5 milion ngacmimeve në internet në gjashtë muajt e fundit.Sidoqoftë, për shkak të numrit të madh të njerëzve që përdorin site-n që mendohet të jetë mbi 1 miliard në të gjithë botën,Instagram-i varet shumë nga përdoruesit që raportojnë ngacmimet në mënyrë që Intagram të marrë masa.Karakteristikat e tjera kundër ngacmimit përfshijnë një paralajmërim për përdoruesit kur ata janë gati për të postuar titra “potencialisht fyese” për foto ose video.Ai gjithashtu përdor softuer të veçantë të Inteligjencës Artificiale për të filtruar çdo fjalë që gjykon se është ofenduese.
Në disa udhërrëfyes për politika që synojnë parandalimin e bullizmit në sistemin arsimor të Shqipërisë,thuhet se,” Rezultati përfundimtar i zbatimit të suksesshëm të politikave anti-bullizëm në nivel kombëtar, komunal dhe shkollor duhet të jetë jo vetëm një reduktim shumë i rëndësishëm i numrit të rasteve të bullizmit, por edhe një mjedis më gjithëpërfshirës, i sigurt dhe miqësor në shkolla. Shkollat duhet të mbështeten për të krijuar dhe mbajtur politikat anti-bullizëm, duke përfshirë elemente të tilla si synime dhe objektiva të matshme, lidhje me misionin dhe vizionin e shkollës, ndryshimet përkatëse në rregullat e shkollës dhe klasës, ndarjen e duhur të përgjegjësive për zbatimin dhe mekanizmin e monitorimit dhe raportimit, përfshirë lidhjet për informimin e prindërve dhe mësuesve të klasave.
Masat e politikave duhet të jenë si universale (rritja e ndërgjegjësimit ndaj bullizmit dhe pasojat e tij) dhe të specifikuara (adresimi i rasteve konkrete të bullizmit) dhe duhet të bazohen në një qasje në nivel shkolle. Vazhdimi i programit anti-bullizëm i Këshillit të Evropës me mentorimin në formën e tij aktuale është thelbësor për shpërndarjen e politikave dhe praktikave përkatëse në shkollat e tjera në Shqipëri, duke rritur në të njëjtën kohë kapacitetin e tyre për të zhvilluar dhe zbatuar politikat e shkollës së tyre. Kjo do të ketë një ndikim të qëndrueshëm pozitiv mbi kapacitetin e përgjithshëm të shkollave për të zhvilluar dhe zbatuar politika edhe në fusha të tjera.
Mbështetja e autoriteteve kombëtare është e nevojshme për t’u mundësuar shkollave të përfitojnë nga parakushtet thelbësore të kësaj qasjeje: trajnimi i mësuesve për parandalimin e bullizmit, masat për rritjen e kapacitetit të drejtorëve të shkollave për të zhvilluar politika në nivel shkolle dhe mbështetja për zhvillimin e Plan-Veprimeve të qëndrueshme dhe efektive. Asnjëra nga këto më sipër nuk është shumë e vështirë ose kërkon burime të gjera – ky është rasti kur ndërhyrjet e politikave të projektuara mirë me investime relativisht të pakta mund të arrijnë rezultate pozitive në shkolla, siç po fillojnë të demonstrojnë shkollat pilot të projektit të Këshillit të Evropës.
Arta Xhelili, doktoreshë e shkencave shoqërore në fushën e komunikimeve, tregon për Civil Media, se si prind i ka ndaluar programet si Tik Tok për fëmijët e saj. “Duhet të ketë kontroll nga shteti ,gjithashtu,mendoj se duhet që nëpër shkolla të implementohet një lëndë mbi edukimin mediatik,e cila ka të bëjë me menaxhimin e medias në tërësi. Mësuesit duhet të edukojnë në këtë gjë”, deklaron Xhelili.
Ajo shprehet më tej, se per shkakun e dinamizmit të rrjeteve sociale dhe e shprehjes së një realiteti larg nga ai real, fëmijët humbasin vetëbesimin e tyre dhe mund të bien pre e një realiteti të rremë. Mësuesit duhet të veprojnë sa më shpejt në këtë drejtim.
Shaka apo bullizëm kibernetik? Shikoni më poshtë videon.
Sipas UNICEF, fëmijët dhe adoleshentët duhet të dinë dhjetë gjëra rreth bullizmit kibernetik.
- A po ngacmohem në internet? Si e dalloni ndryshimin midis një shakaje dhe ngacmimit?
- Cilat janë efektet e ngacmimit në internet?
- Me kë duhet të flas nëse dikush po më ngacmon në internet? Pse është i rëndësishëm raportimi?
- Po përjetoj ngacmim në internet, por kam frikë të flas me prindërit e mi për këtë. Si mund t’i afrohem?
- Si mund t’i ndihmoj miqtë e mi të raportojnë një rast të ngacmimit në internet, veçanërisht nëse nuk duan ta bëjnë atë?
- Të qenit në internet më jep akses në shumë informacione; por gjithashtu do të thotë se jam i hapur për abuzim. Si ta ndalojmë ngacmimin në internet pa hequr dorë nga hyrja në internet?
- Si mund të parandaloj që informacioni im personal të përdoret për të manipuluar ose poshtëruar në rrjetet sociale?
- A ka ndonjë dënim për ngacmim në internet?
- Kompanitë e internetit duket se nuk kujdesen për ngacmimet dhe ngacmimet në internet. A mbahen ata përgjegjës?
- A ka ndonjë mjet online kundër bullizmit për fëmijë apo të rinj?
Po çfarë thotë UNICEF
UNICEF deklaron se secila platformë sociale ofron mjete të ndryshme, që ju lejojnë të kufizoni se kush mund të komentojë ose të shikojë postimet tuaja ose kush mund të lidhet automatikisht si një mik dhe të raportoni raste të ngacmimit. Shumë prej tyre përfshijnë hapa të thjeshtë për të bllokuar, memecur ose raportuar ngacmimin në internet. Ne ju inkurajojmë t’i eksploroni ato.
Kompanitë e mediave sociale ofrojnë gjithashtu mjete edukative dhe udhëzime për fëmijët, prindërit dhe mësuesit për të mësuar në lidhje me rreziqet dhe mënyrat për të qëndruar të sigurt në internet.
Gjithashtu, linja e parë e mbrojtjes kundër ngacmimit në internet mund të jeni ju. Mendoni se ku ndodh ngacmimi kibernetik në komunitetin tuaj dhe mënyrat se si mund të ndihmoni – duke ngritur zërin tuaj, duke thirrur ngacmues, duke arritur tek të rriturit e besuar ose duke krijuar vetëdijen për këtë çështje. Edhe një veprim i thjeshtë mirësie mund të shkojë shumë larg.
Nëse jeni të shqetësuar për sigurinë tuaj ose diçka që ju ka ndodhur në internet, flisni urgjentisht me një të rritur që i besoni. Telefononi një Linjë Ndihme për Fëmijët për të marrë ndihmë.
Facebook / Instagram: Ne kemi një numër mjetesh për të ndihmuar të rinjtë të sigurt:
Ju mund të zgjidhni të injoroni të gjitha mesazhet nga një ngacmues ose të përdorni mjetin tonë Kufizo për të mbrojtur diskrete llogarinë tuaj pa u njoftuar ai person.
Ju mund të moderoni komentet në postimet tuaja.
Ju mund të modifikoni cilësimet tuaja në mënyrë që vetëm njerëzit që ndiqni të mund t’ju dërgojnë një mesazh të drejtpërdrejtë.
Dhe në Instagram, ne ju dërgojmë një njoftim që do të postoni diçka që mund të kalojë kufirin, duke ju inkurajuar të rishikoni.
Për më shumë këshilla se si të mbroni veten dhe të tjerët nga ngacmimi në internet, shikoni burimet tona në Facebook ose Instagram .
Twitter: Nëse njerëzit në Twitter bëhen të bezdisshëm ose negativ, ne kemi mjete që mund t’ju ndihmojnë, dhe lista e mëposhtme lidhet me udhëzimet se si t’i vendosni këto.
Heshtja – heqja e Tweets e një llogarie nga kronologjia juaj pa hequr ndjekjen ose bllokuar atë llogari
Bllokoni – kufizoni llogaritë specifike që të mos ju kontaktojnë, të shohin Tweets tuaj dhe t’ju ndjekin
Raporti – paraqitja e një raporti në lidhje me sjelljen abuzive,thekson UNICEF.
Megi Asllani Muça
