Presioni i shtetit mbi gazetarët shqiptarë Andi Bushati dhe Armand Shkullaku
Më 16 Prill në 13:30, në Tiranë, Andi Bushati dhe Armand Shkullaku, pronarë dhe redaktorë të botimit në internet Lapsi.al, u thirrën për pyetje në zyrën e prokurorit nga Prokuroria Speciale Kundër Krimit të Organizuar dhe Korrupsionit (SPAK) si pjesë të një hetimi zyrtarisht të hapur për rrjedhjen e një sistemi gjurmimi masiv prej 910,000 skedarësh të të dhënave personale të qytetarëve (dyshohet se një grup i të dhënave i Partisë Socialiste të Shqipërisë i përdorur për qëllime elektorale).
Bushati deklaroi se prokurorët i kërkuan atij të tregonte burimin nga e kishte marrë informacionin dhe se Lapsi.al refuzoi ta siguronte atë për të mbrojtur burimin. Uncleshtë e paqartë nëse hetimet penale kundër gazetarëve kanë filluar zyrtarisht.
Lapsi.al dhe më pas media të tjera publikuan detaje të një baze të dhënash të madhe që përmbante informacionin personal të më shumë se 910,000 votuesve. Të dhënat e paraqitura përfshinin numrin e tyre të identitetit, emrin, emrin e babait, mbiemrin, datën e lindjes, qendrën e votimit, vendin e lindjes, kodin e qëndrimit, numrin e telefonit, nëse ata janë emigrant dhe nëse po, cilin vend, nëse ka gjasa të votojnë për Partinë Socialiste, vendlindjen, punëdhënësin dhe Patronin.
Bushati e përshkroi takimin me prokurorët si “të shkurtër” ndërsa i nxiti ata të hetonin plotësisht se si të dhënat personale të qytetarëve përfunduan në duart e një partie politike.
“Unë nuk besoj se prokuroria do të zbulojë të vërtetën në lidhje me këtë ngjarje”, tha Bushati.
“Kjo çështje po trajtohet thjesht si një rrjedhje e të dhënave personale, dhe si e tillë nuk është brenda kompetencës së SPAK, por kjo në fakt është shumë më keq, është një krim elektoral”, shtoi Bushati.
Kjo ishte hera e parë që ai thirrej në SPAK. Më 19 Prill, Lapsi.al ka njoftuar se Prokuroria Speciale Antikorrupsion dhe Krimi i Organizuar ka urdhëruar ekzekutimin e menjëhershëm të një urdhri gjyqësor duke kërkuar që Lapsi.al të paraqesë provat se si ata morën në zotërim një dokument të pretenduar që përmban të dhënat personale nga 910,000 njerëz. Pas kësaj, Lapsi konfirmoi se ata qëndrojnë të vendosur në refuzimin e tyre për të paraqitur bazën e të dhënave dhe kështu të zbulojnë burimin e tyre. Exit.al vëren se mbetet e paqartë nëse prokurorët kanë ndërmarrë ndonjë veprim kundër politikanëve ose partive politike që dyshohet se janë përfshirë në skandal. E vetmja lëvizje që ata kanë bërë publike deri më tani ka qenë kundër Lapsi dhe gazetarëve të saj.
“Kjo është shqetësuese, shkelja e të dhënave që përfshin të dhënat personale të qytetarëve të Tiranës, shkelje e qartë e Kushtetutës, Ligjit për Mbrojtjen e të Dhënave Private dhe shkon shumë larg ligjit të GDPR të BE-së. Autoritetet në Shqipëri duhet të drejtojnë një hetim transparent. Crucshtë thelbësore që të lejohen mediat të bëjnë punën e tyre hetimore, të mbrojnë burimet e tyre, por në të njëjtën kohë mediat duhet gjithashtu t’i përmbahen kodeve etike të sjelljes. Ajo që më shqetëson është se deri më tani vetëm gazetarët janë nën hetim dhe jo autoritetet publike ose institucionet e tjera që mund të jenë përgjegjëse për një shkelje kaq skandaloze të të dhënave ”, tha Blerjana Bino, studiuese e SafeJournalists në Shqipëri.
Sulmi ndaj gazetarit shqiptar Ronaldo Sharka dhe ekuipazhit të tij
Një tjetër rast ndodhi në një takim elektoral të Kryetarit të Bashkisë së Tiranës Erion Veliaj në Kavajë dhe u kthye në incidente kundër ekipit të xhirimit të Ora News TV dhe gazetarit Ronaldo Sharka.
Më 18 Prill, rreth mesditës, sipas informacionit të njohur deri më tani, gazetari Ronaldo Sharka dhe ekipi i tij u shtynë nga ai tubim politik.
Në një intervistë në studion e Ora News, gazetari Ronaldo Sharka tha: “Isha me një mikrofon, me një simbol, me një logo mediatike, lehtësisht të identifikueshme dhe iu drejtova Z. Veliaj, për pyetje në interes të publikut, por situata ishte shumë serioze dhe atje kuptova që diçka nuk ishte në rregull. Nuk ishin truprojat e Veliajt, truprojat e bashkisë që e mbrojtën atë nga media. Kjo tashmë është bërë normale për mua dhe kolegët e tjerë. Por kishte njerëz që nuk i kisha parë kurrë, rreth dyzet prej tyre që e shtynë gjithë ekuipazhin larg.”
Ronaldo Sharka tani ka ngritur akuza në Policinë lokale. Nuk ka asnjë reagim nga Kryetari i Komunës në lidhje me këtë. Më herët këtë javë, kolegu i tij Isa Myzyraj, gjithashtu gazetar i të njëjtit stacion televiziv, në 12 Prill, u ndalua fizikisht të merrte në pyetje Kryetarin e Bashkisë nga rojet e tij të sigurisë.
“Kryetari i Komunës nuk pranon t’u përgjigjet pyetjeve tona që janë çështje me interes publik, por ai nuk pranon ta bëjë këtë dhe gjithashtu ka sulmuar verbalisht mediat tona në raste të tjera”, tha Isa Myzyraj për Rrjetin e SafeJournalist.
Ronaldo Sharko shprehu shqetësimin për “mungesën e gatishmërisë së Kryetarit të Komunës për t’iu përgjigjur pyetjeve nga gazetarët dhe armiqësinë e vazhdueshme ndaj kësaj media në veçanti”.
“Gazetarët dhe profesionistët e medias në Ora News TV kanë bërë publike incidente të ndryshme me Kryetarin e Bashkisë së Tiranës, dhe kjo është një çështje shqetësuese për lirinë e medias, por edhe për transparencën dhe llogaridhënien e qeverisjes vendore. Tani, që gazetarët e Ora News kanë ngritur akuza në Policinë lokale, është e rëndësishme që autoritetet të hetojnë këtë siç duhet “, tha Blerjana Bino, studiuese e SafeJournalists në Shqipëri.
Rrjeti SafeJournalists, që përfaqëson më shumë se 8,200 profesionistë të medias në Ballkanin Perëndimor, qëndron në solidaritet me kolegët shqiptarë dhe dënon sulmin ndaj ekipit të TV, por gjithashtu shpreh shqetësimin në lidhje me presionin e ushtruar mbi gazetarët për të zbuluar burimet e tyre. Në rastin e parë, Rrjeti SafeJournalist pret që autoritetet në Shqipëri duhet të drejtojnë një hetim transparent dhe në rastin e dytë, gjithashtu presin që Kryetari i Bashkisë të reagojë ndaj këtyre pretendimeve dhe të distancohet nga sulmet ndaj gazetarëve.
Rrjeti i Gazetarëve të Sigurt do të informojë të gjithë aktorët relevantë kombëtarë dhe ndërkombëtarë për të dy rastet.
Një rast tjetër I indentifikuar është në Lezhë ku policia e shtetit shoqëron gazetarin e Faxnews ne Lezhe, Preng Gjikola, ndërsa nuk jep ende arsyen zyrtare.
Policia e Komisariatit të Lezhës ka shoqëruar ,rreth orës 15.00 reporterin e TV Fax News, Preng Gjikola. Për më shumë se tri orë, nga zyrtarë të policisë nuk u dha shpjegim per arsyet e shoqërimit të reporterit.
Preng Gjikola ishte në Thirre të Mirditës për të raportuar për median ku punon, mbi protestën e zhvilluar më datë 11 prill ,nga banorë të Thirrës dhe aktivistë për mbrojtjen e mjedisit. Megjithëse u ka konfirmuar uniformave blu se ishte gazetar dhe se po ushtronte detyrën e tij, keta të fundit e kanë marrë me forcë duke e shoqëruar në komisariat.
Unioni i Gazetarëve Shqiptarë dënon veprimet arbitrare ndaj reporterëve në terren, të individëve apo segmenteve të strukturave të Drejtorisë Vendore të Policisë në Lezhë që pengojnë punën e gazetarëve në shërbim të informimit të publikut dhe proteston ndaj heshtjes së tyre për të informuar për arsyet e këtij shoqërimi.
Unioni i Gazetareve ka ndjekur po e ndjek në vijimësi këtë situatë dhe konfirmon vendosmërine e vet për të qenë krah kolegut të tyre dhe në mbrojtje të lirisë së medias. Në pritje të përgjigjes zyrtare do të kemi një qëndrim pasues rreth arsyeve të shoqërimit të reporterit vendor.
Çdo sulm ndaj gazetarëve është një sulm ndaj interesit publik, demokracisë dhe të drejtave të të gjithë qytetarëve.
Në mbështetje të punës së gazetarëve janë edhe Shoqatat,si më poshtë:
Shoqata e Gazetarëve të Kosovës
Shoqata e Gazetarëve të Maqedonisë
Shoqata e Gazetarëve të Bosnjës dhe Herzegovinës
Shoqata e Gazetarëve Kroatë
Shoqata e Gazetarëve të Pavarur të Serbisë
Sindikata e Mediave të Malit të Zi
Megi Asllani Muça
